Drukuj

ANALIZA

OŚ PRIORYTETOWA 10: EDUKACJA

Działanie 10.1. Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej

Na potrzeby analizy dla działań przewidzianych w osi priorytetowej nr 10 objętych mechanizmem Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych wykorzystano dane w zakresie dostępu do wychowania przedszkolnego w powiązaniu z uwarunkowaniami demograficznymi.

Na obszarze Aglomeracji Jeleniogórskiej w 2013 r. funkcjonowało 45 przedszkoli, dysponującymi łącznie 4 973 miejscami. Na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego przypadało w AJ 1,76 dzieci w wieku 3-5 lat (w roku 2009 na jedno miejsce przypadało 1,53 dzieci). Z przedstawionych danych wynika, że ilość oferowanych miejsc w przedszkolach jest mniejsza niż liczba dzieci, które powinny z nich korzystać. Dynamikę zmian liczby przedszkoli, liczby miejsc przedszkolnych oraz odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym przedstawiono w tabelach 1-4.

Tabela 1: Liczba przedszkoli w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Kategoria 2009 2013 2009=100 Przyrost absolutny
Liczba przedszkoli w AJ 38 45 118,42 7
Liczba przedszkoli w WDLN (os.) 518 653 126,06 135
Udział AJ/WDLN (%) 7,34 6,89 x x

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

1/3 ogólnej liczby przedszkoli na obszarze Aglomeracji to przedszkola niepubliczne. Spośród 15 przedszkoli niepublicznych aż 11 zlokalizowanych jest na terenie miasta Jelenia Góra (pozostałe w Złotoryi – 2, Karpaczu i Kowarach). Najwięcej placówek ogółem mieści się w Jeleniej Górze (19) i Złotoryi (5). Jeżów Sudecki jako jedyny na obszarze Aglomeracji nie posiada przedszkola.

Tabela 2: Liczba miejsc przedszkolnych w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Kategoria 2009 2013 2009=100 Przyrost absolutny
Liczba miejsc przedszkolnych w AJ 4 010 4 973 124,01 963
Liczba miejsc przedszkolnych
w WDLN (os.)
56 444 72 480 128,41 16 036
Udział AJ/WDLN (%) 7,10 6,86 x x

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Tabela 3: Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Kategoria 2009 2013 2009=100
Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w AJ 63,28 74,85 118,28
Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w WDLN (os.) 61,32 74,98 122,2

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Tabela 4:Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013 w podziale na poszczególne gminy Aglomeracji.

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

W tabeli poniżej znajdują się szczegółowe dane liczbowe dla poszczególnych gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej.

Jednostka terytorialna 2009 2013
Liczba dzieci w wieku 3-5 ogółem Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym Liczba miejsc Liczba dzieci w wieku 3-5 ogółem Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym Liczba miejsc
Karpacz 121 136 201 133 151 221
Kowary 334 175 220 336 234 202
Piechowice 172 128 168 180 125 192
Szklarska Poręba 174 134 175 156 127

175

Janowice Wielkie 90 35 60 128 68 100
Jeżów Sudecki 205 17 - 232 46 -
Mysłakowice 290 127 136 277 146 137
Podgórzyn 198 78 79 246 126 108
Stara Kamienica 146 52 56 159 86 56
Gryfów Śląski 245 163 222 255 175 235
Lubomierz 165 90 125 208 119 125
Mirsk 225 104 96 243 131 99
Wleń 103 54 75 108 62 85
Wojcieszów 109 63 100 122 85 125
Złotoryja 429 237 244 503 414 395
Pielgrzymka 115 52 0 168 76 25
Świerzawa 206 97 0 254 175 135
Jelenia Góra 1913 1574 2053 2181 2062 2558

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Jak wynika z przedstawionych wskaźników najniższy odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w stosunku do ogólnej liczby dzieci występuje na terenie gmin wiejskich (Jeżów Sudecki – 19,83%, , Pielgrzymka -45,24% , Podgórzyn – 51,22 %, Janowice Wielkie – 53,13%). Największy odsetek odnotowuje się na terenie gmin miejskich: Szklarska Poręba – 81,41 %, Złotoryja – 82,30, Karpacz- 113,53 % oraz miasta na prawach powiatu- Jelenia Góra – 94,54 %. Na terenie Aglomeracji występuje duże zróżnicowanie dostępności do placówek wychowania przedszkolnego pomiędzy gminami wiejskimi i miejskimi.

Przeprowadzona analiza wskazuje, że obszarem wsparcia w ramach priorytetu ZIT AJ Aktywna społeczność AJ (dla Działania 10.1. Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej w Osi priorytetowej 10.Edukacja) powinny być objęte w pierwszej kolejności gminy wiejskie oraz miejsko-wiejskie. Uwzględnić również należy potrzeby osób dojeżdżających do pracy w Jeleniej Górze z pozostałych gmin Aglomeracji, dla których możliwość umieszczenia dziecka w przedszkolu zlokalizowanym w pobliżu miejsca pracy stanowi znaczne udogodnienie logistyczne.

Zdiagnozowanym problemem na terenie AJ jest również brak przedszkoli specjalnych. Jedyna tego rodzaju placówka z oddziałami integracyjnymi powstała w 2014 r. w Jeleniej Górze nie zaspokaja potrzeb mieszkańców Aglomeracji. Stąd konieczność rozszerzenia oferty edukacyjnej o działania wspomagające rozwój dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Istotnym czynnikiem wpływającym na zasadność podejmowania działań wspierających edukację przedszkolną jest ich komplementarność z działaniami wspierającymi rodzinę w celu przeciwdziałania   niekorzystnym prognozom demograficznym.

Jak wynika z danych statystycznych liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym systematycznie się zmniejsza (przyrost absolutny w latach 2009-2014 wynosi – 2880 dla Aglomeracji Jeleniogórskiej).

Tabela 6. Zmiany liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 , 2013 i 2014

Kategoria 2009 2013 2014 Przyrost absolutny w stosunku do roku 2009
Ludność w wieku przedprodukcyjnym w AJ (os.) 35 220 32 897 32 390 - 2 830
Ludność w wieku przedprodukcyjnym w WDLN (os.) 504 040 490 561 488 422 - 15 618

Źródło: opracowanie na podstawie BDL

Prognoza na rok 2020 zakłada dalsze tendencje spadkowe, co ilustruje tabela poniżej:

Jednostka administracyjna Stan ludności ogółem
2013 2014 Prognoza na 2020
WDSL 2 909 997 2 908457 2 799 853
Powiat jeleniogórski 65 171 64 969 62 871
Powiat m. Jelenia Góra 81985 81408 78614

Wsparcie dla wczesnego etapu edukacji opartego na szeroko rozumianym systemie edukacji przedszkolnej jest elementem zwiększającym szanse rodziców dzieci przedszkolnych na podjęcie pracy. Prorodzinne rozwiązania systemowe sprzyjają decyzji o posiadaniu dziecka, co w dalszej perspektywie może zapobiec depopulacji, która stanowi jedno z poważniejszych zagrożeń dla Aglomeracji Jeleniogórskiej.

Na podstawie powyższej analizy zdiagnozowano: