Serwis Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych
Aglomeracji Jeleniogórskiej

W związku z ogłoszeniem konkursu o dofinansowanie ze środków Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Aglomeracji Jeleniogórskiej RPO WD 2014-2020 projektów w ramach Działania 10.1 " Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej", Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Aglomeracji Jeleniogórskiej organizują spotkanie informacyjne dla przedstawicieli instytucji zainteresowanych aplikowaniem o środki w ramach ww. konkursu.

W ubieganiu się o dofinansowanie mogą brać udział następujące podmioty wyszczególnione w SzOOP RPO WD, tj.:

• jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia;
• jednostki organizacyjne JST;
• przedsiębiorcy.

Wsparcie w ramach konkursu adresowane jest do obszarów Dolnego Śląska, które są objęte mechanizmem ZIT AJ, tj.: ­

Miasto Jelenia Góra, ­ Gmina Janowice Wielkie, ­ Gmina Jeżów Sudecki ­ Miasto Karpacz, ­ Miasto Kowary, ­ Gmina Mysłakowice ­ Miasto Piechowice, ­ Gmina Podgórzyn, ­Gmina Stara Kamienica, ­ Miasto Szklarska Poręba, ­ Gmina i Miasto Gryfów Śląski, ­ Gmina i Miasto Lubomierz, ­Miasto i Gmina Mirsk, ­ Miasto i Gmina Wleń, ­ Gmina Pielgrzymka, ­ Miasto i Gmina Świerzawa, ­ Miasto Wojcieszów, ­ Miasto Złotoryja. Wsparciem w ramach ZIT AJ objęte są w całości powiaty: jeleniogórski, Jelenia Góra Miasto.

Na spotkanie mogą zgłosić się osoby/instytucje spoza obszaru ZIT AJ, z zastrzeżeniem, że pierwszeństwo mają beneficjenci wymienieni powyżej.

• Termin spotkania: 20 listopada 2015 r., w godz. 10.00 – 13.00
• Miejsce spotkania: Książnica Karkonoska, ul. Bankowa 27 - Jelenia Góra
• Rejestracja uczestników od 9:30.
• Formularz zgłoszeniowy – pobierz plik
• Agenda spotkania - pobierz plik
• Termin nadsyłania formularzy zgłoszeniowych – do 18 listopada br. na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Potwierdzeniem przyjęcia zgłoszenia będzie przesłana zwrotnie na adres e-mail, z którego przesłano zgłoszenie, informacja o treści „potwierdzam przyjęcie zgłoszenia na spotkanie informacyjne”.
W przypadku dużego zainteresowania uczestnictwem w spotkaniach ZIT AJ zastrzega sobie możliwość: ograniczenia liczby osób zgłoszonych na formularzu z jednej instytucji i/lub wcześniejszego zakończenia przyjmowania zgłoszeń, o czym powiadomi Państwa w przesłanej informacji zwrotnej dotyczącej zgłoszenia.
Organizator nie pokrywa kosztów związanych z opłatami parkingowymi, ani innych opłat związanych z udziałem osób zakwalifikowanych w spotkaniu.

W ramach niniejszego konkursu ogłoszony jest nabór na następujące typy projektów:

10.1.A. Uruchamianie nowych miejsc w tym dostosowanych do potrzeb dzieci z niepełnosprawnościami w istniejących lub nowych ośrodkach edukacji przedszkolnej m.in. specjalnych i integracyjnych oraz uruchomienie nowych miejsc alternatywnych form opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym.

10.1.B. Dodatkowe zajęcia edukacyjne i specjalistyczne mające na celu rozwój dzieci na wczesnym etapie edukacji, poprzez rozszerzenie oferty ośrodka wychowania przedszkolnego o dodatkowe zajęcia zwiększające szanse edukacyjne dzieci oraz wyrównujące zdiagnozowane deficyty. Wykaz dodatkowych zajęć obejmuje:
a) zajęcia specjalistyczne takie jak zajęcia: korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, socjoterapeutyczne, oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym;
b) zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju w rozumieniu ustawy o systemie oświaty;
c) zajęcia stymulujące rozwój psychoruchowy np. gimnastyka korekcyjna;
d) zajęcia rozwijające kompetencje społeczno-emocjonalne;
e) zajęcia rozwijające u dzieci w wieku przedszkolnym kompetencje kluczowe niezbędne na rynku pracy (tj. porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się, kompetencje społeczne, inicjatywność i przedsiębiorczość) oraz właściwe postawy/ umiejętności (kreatywność, innowacyjność, praca zespołowa oraz pobudzające ciekawość świata).

10.1.C. Doskonalenie umiejętności i kompetencji zawodowych nauczycieli ośrodków wychowania przedszkolnego, niezbędnych do pracy z  dziećmi w  wieku przedszkolnym, w tym z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w szczególności poprzez współpracę nauczycieli z rodzicami, w tym radzenia sobie w sytuacjach trudnych.

Szczegółowy opis dofinansowanych typów operacji zawiera Regulamin konkursu.

ANALIZA

OŚ PRIORYTETOWA 10: EDUKACJA

Działanie 10.1. Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej

Na potrzeby analizy dla działań przewidzianych w osi priorytetowej nr 10 objętych mechanizmem Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych wykorzystano dane w zakresie dostępu do wychowania przedszkolnego w powiązaniu z uwarunkowaniami demograficznymi.

Na obszarze Aglomeracji Jeleniogórskiej w 2013 r. funkcjonowało 45 przedszkoli, dysponującymi łącznie 4 973 miejscami. Na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego przypadało w AJ 1,76 dzieci w wieku 3-5 lat (w roku 2009 na jedno miejsce przypadało 1,53 dzieci). Z przedstawionych danych wynika, że ilość oferowanych miejsc w przedszkolach jest mniejsza niż liczba dzieci, które powinny z nich korzystać. Dynamikę zmian liczby przedszkoli, liczby miejsc przedszkolnych oraz odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym przedstawiono w tabelach 1-4.

Tabela 1: Liczba przedszkoli w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

1/3 ogólnej liczby przedszkoli na obszarze Aglomeracji to przedszkola niepubliczne. Spośród 15 przedszkoli niepublicznych aż 11 zlokalizowanych jest na terenie miasta Jelenia Góra (pozostałe w Złotoryi – 2, Karpaczu i Kowarach). Najwięcej placówek ogółem mieści się w Jeleniej Górze (19) i Złotoryi (5). Jeżów Sudecki jako jedyny na obszarze Aglomeracji nie posiada przedszkola.

Tabela 2: Liczba miejsc przedszkolnych w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Tabela 3: Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Tabela 4:Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w wieku 3-5 lat w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013 w podziale na poszczególne gminy Aglomeracji.

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

W tabeli poniżej znajdują się szczegółowe dane liczbowe dla poszczególnych gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej.

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Jak wynika z przedstawionych wskaźników najniższy odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w stosunku do ogólnej liczby dzieci występuje na terenie gmin wiejskich (Jeżów Sudecki – 19,83%, , Pielgrzymka -45,24% , Podgórzyn – 51,22 %, Janowice Wielkie – 53,13%). Największy odsetek odnotowuje się na terenie gmin miejskich: Szklarska Poręba – 81,41 %, Złotoryja – 82,30, Karpacz- 113,53 % oraz miasta na prawach powiatu- Jelenia Góra – 94,54 %. Na terenie Aglomeracji występuje duże zróżnicowanie dostępności do placówek wychowania przedszkolnego pomiędzy gminami wiejskimi i miejskimi.

Przeprowadzona analiza wskazuje, że obszarem wsparcia w ramach priorytetu ZIT AJ Aktywna społeczność AJ (dla Działania 10.1. Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej w Osi priorytetowej 10.Edukacja) powinny być objęte w pierwszej kolejności gminy wiejskie oraz miejsko-wiejskie. Uwzględnić również należy potrzeby osób dojeżdżających do pracy w Jeleniej Górze z pozostałych gmin Aglomeracji, dla których możliwość umieszczenia dziecka w przedszkolu zlokalizowanym w pobliżu miejsca pracy stanowi znaczne udogodnienie logistyczne.

Zdiagnozowanym problemem na terenie AJ jest również brak przedszkoli specjalnych. Jedyna tego rodzaju placówka z oddziałami integracyjnymi powstała w 2014 r. w Jeleniej Górze nie zaspokaja potrzeb mieszkańców Aglomeracji. Stąd konieczność rozszerzenia oferty edukacyjnej o działania wspomagające rozwój dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Istotnym czynnikiem wpływającym na zasadność podejmowania działań wspierających edukację przedszkolną jest ich komplementarność z działaniami wspierającymi rodzinę w celu przeciwdziałania   niekorzystnym prognozom demograficznym.

Jak wynika z danych statystycznych liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym systematycznie się zmniejsza (przyrost absolutny w latach 2009-2014 wynosi – 2880 dla Aglomeracji Jeleniogórskiej).

Tabela 6. Zmiany liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 , 2013 i 2014

Źródło: opracowanie na podstawie BDL

Prognoza na rok 2020 zakłada dalsze tendencje spadkowe, co ilustruje tabela poniżej:

Wsparcie dla wczesnego etapu edukacji opartego na szeroko rozumianym systemie edukacji przedszkolnej jest elementem zwiększającym szanse rodziców dzieci przedszkolnych na podjęcie pracy. Prorodzinne rozwiązania systemowe sprzyjają decyzji o posiadaniu dziecka, co w dalszej perspektywie może zapobiec depopulacji, która stanowi jedno z poważniejszych zagrożeń dla Aglomeracji Jeleniogórskiej.

Na podstawie powyższej analizy zdiagnozowano:

• Słabości: niewystarczająca liczba miejsc w przedszkolach, brak dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej na terenie gmin wiejskich AJ, brak dostępu do specjalnej edukacji przedszkolnej
• Problemy: brak wykwalifikowanej kadry nauczycieli przedszkolnych, brak interesującej oferty edukacyjnej dla najmłodszych, problemy demograficzne
• Rozwiązania: typy projektów zwiększające liczbę miejsc w placówkach edukacji przedszkolnej, podnoszące kompetencje uczniów w przedszkolach, wzbogacające ofertę ośrodków wychowania przedszkolnego o dodatkowe zajęcia zwiększające szanse edukacyjne dzieci, doskonalące umiejętności i kompetencje zawodowe nauczycieli ośrodków wychowania przedszkolnego, niezbędne do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym, w tym z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

ANALIZA

OŚ PRIORYTETOWA 9 WŁĄCZENIE SPOŁECZNE

Działanie 9.2 Dostęp do wysokiej jakości usług społecznych

W ramach analizy dla działań przewidzianych w osi priorytetowej nr 9 objętych mechanizmem Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych zdiagnozowano problem osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na obszarze Aglomeracji Jeleniogórskiej.

Zjawisko wykluczenia społecznego dotyczy w pierwszym rzędzie grup społecznych dotkniętych bezrobociem, ubóstwem, niepełnosprawnością oraz ludzi starszych.

Zjawisko bezrobocia nie tylko samo w sobie jest problemem społecznym, ale leży także u podstaw wielu innych problemów społecznych. Długotrwałe bezrobocie związane jest z obniżeniem standardu materialnego życia nie tylko samego bezrobotnego, ale i całej jego rodziny. Stąd bardzo często obszary długotrwałego bezrobocia pokrywają się w danym społeczeństwie z obszarami ubóstwa. To z kolei może powodować rozprzestrzenianie się rozmaitych patologii społecznych, rozpad rodziny, obniżenie zdrowotności społeczeństwa. Nawet krótkotrwały okres bezrobocia nie pozostaje bez wpływu na kondycję psychiczną osób dotkniętych tym problemem.

Na rozmiar zjawiska bezrobocia wpływają przede wszystkim czynniki społeczne
i ekonomiczne. Bezrobocie zależy zatem od systemu gospodarczego i aktualnie prowadzonej polityki krajowego i lokalnego rynku pracy. Związane jest to zwykle z poziomem nowych inwestycji i trwałym zatrudnianiem pracowników w nowo powstałych zakładach pracy sektora publicznego lub prywatnego.

Wskaźnik bezrobocia mierzony udziałem liczby zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w Aglomeracji Jeleniogórskiej w 2013 r. (11,6%), był znacznie wyższy niż w województwie dolnośląskim (8,2%). Wartości wskaźnika bezrobocia dla poszczególnych gmin i miasta na prawach powiatu oraz województwa dolnośląskiego przedstawiono w tabeli poniżej.

Tabela 1: Wskaźnik bezrobocia w latach 2009-2013 w poszczególnych gminach AJ oraz województwie dolnośląskim

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

                W 2009 i 2013 roku wskaźnik bezrobocia w większości gmin Aglomeracji Jeleniogórskiej wykazywał tendencję wzrostową - 14 gmin, w tym również miasto na prawach powiatu Jelenia Góra. W czterech gminach nastąpił spadek wskaźnika bezrobocia, największy spadek odnotowano w gminie miejskiej – Kowary. W gminie miejskiej – Karpacz, gminie wiejskiej – Jeżów Sudecki oraz mieście na prawach powiatu – Jeleniej Górze wskaźnik bezrobocia był niższy niż wskaźnik bezrobocia dla województwa dolnośląskiego.

Analizując wskaźnik bezrobocia odnoszący się do struktury płci, obniżenie wskaźnika bezrobocia w przypadku mężczyzn nastąpiło w 7 gminach Aglomeracji Jeleniogórskiej. Natomiast w odniesieniu do kobiet spadek wskaźnika bezrobocia nastąpił w 2 gminach Aglomeracji jeleniogórskiej. Wyższy odsetek bezrobocia wśród kobiet niż mężczyzn na terenie Aglomeracji Jeleniogórskiej potwierdzają wskaźniki bezrobocia w poszczególnych gminach AJ w roku 2013.

Wykres 1. Odsetek bezrobotnych kobiet i mężczyzn w stosunku do ogółu bezrobotnych w roku 2013 w poszczególnych gminach AJ

Problem bezrobocia można również zobrazować poprzez zmiany zachodzące w liczbie osób bezrobotnych w Aglomeracji Jeleniogórskiej

Tabela 2.Zmiany liczby osób bezrobotnych w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

                Liczba osób bezrobotnych w Aglomeracji Jeleniogórskiej w 2013 r. w relacji do 2009 r. wzrosła o 3,13%, a w województwie dolnośląskim o 4,99%.

Za istotny problem obszaru AJ uznaje się bardzo wysoki wskaźnik osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia. Na koniec grudnia 2013 roku osoby po 50 roku życia stanowiły 37,2% ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Jeleniej Górze. Najwyższy odsetek bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych utrzymuje się w Jeleniej Górze. Odsetek tych osób zwiększył się z 38,5% w grudniu 2012 r. do 39,7% w końcu grudnia 2013 r. Dla porównania: liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia w kraju osiągnęła poziom na koniec grudnia 2013 r. – 24,3%.

Stąd tak ważne inwestycje w ramach priorytetu Aktywna integracja, gdzie rekomendowane jest poszerzenie oferty edukacyjnej AJ o projekty edukacji osób w wieku 50+, zwłaszcza z uwzględnieniem rozwoju kompetencji cyfrowych, dopasowane do potrzeb tej grupy wiekowej, zarówno w formie kształcenia ustawicznego jak i dedykowanych szkoleń.

Kolejna grupą zagrożoną wykluczeniem społecznym są niepełnosprawni. Skalę problemu obrazować może sytuacja w mieście na prawach powiatu – Jelenia Góra.

Na dzień 31 grudnia 2014 r. ilość mieszkańców powyżej 16 roku życia wynosiła 68.645 osoby, a liczba niepełnosprawnych 10.298, co stanowi 15% tej grupy mieszkańców Jeleniej Góry. Tak duża liczba osób niepełnosprawnych powoduje konieczność podjęcia kompleksowych działań, mających na celu zapewnienie warunków do pełnego i w miarę możliwości samodzielnego funkcjonowania we wszystkich sferach życia, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym. Temu celowi służą, między innymi, działania w ramach priorytetu Aktywna integracja.

                Wzrastające wartości dotyczące bezrobocia powodują narastający problem degradacji (w wymiarze gospodarczym i społecznym) oraz sprzyjają tworzeniu się obszarów ubóstwa i wykluczenia społecznego. Zróżnicowanie zamożności mieszkańców wpływa na zdestabilizowanie postulowanego w dokumentach strategicznych zrównoważonego rozwoju badanego obszaru. Powstawanie obszarów biedy i ubóstwa może wpływać na pogorszenie konkurencyjności AJ oraz dodatkowo nasilić problemy demograficzne. Działania podejmowane w celu przeciwdziałania występowania wyżej opisanych zjawisk są elementarnymi składnikami ochrony społecznej. Polega ona na oferowaniu mechanizmów pozwalających osobom ubogim uniknąć poważnych trudności w obliczu zagrożeń, oferowanie środków wspierających osoby ubogie w staraniach o wyjście z ubóstwa oraz poprawę dostępu grup zmarginalizowanych do obu poprzednich instrumentów.

Posługując się danymi dotyczącymi zmiany liczby osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej według kryterium dochodowego i ekonomicznych grup wieku   (tabela 3) można zauważyć, że liczba osób korzystających z pomocy społecznej w Aglomeracji Jeleniogórskiej zmniejszyła się w 2013 roku (w 13 gminach) o 3,13 % w relacji do 2009 r., w województwie dolnośląskim również odnotowano spadek wartości - 13,79 %.

Tabela 3: Zmiany liczby osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej według kryterium dochodowego i ekonomicznych grup wieku w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

                W relacji do 2009 r. największy spadek osób korzystających z pomocy społecznej w 2013 r. zanotowała gmina wiejska Mysłakowice (-189 os.), następnie miasto na prawach powiatu Jelenia Góra (-141 os.) oraz gmina miejsko-wiejska Mirsk (-130 os.). Przyczyn takiego stanu może być wiele. Jednym z nich niewątpliwie jest niewielki wzrost wartości dochodu, który jest podstawowym kryterium otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej.

Zestawienie liczby osób korzystających z pomocy społecznej w latach 2009 i 2013 przedstawiono w tabeli poniżej.

Tabela 4: Liczby osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej według kryterium dochodowego i ekonomicznych grup wieku w poszczególnych gminach Aglomeracji Jeleniogórskiej oraz w województwie dolnośląskim w latach 2009 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Tabela 4 obrazuje zmiany w liczbie osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej według kryterium dochodowego i ekonomicznych grup wieku w poszczególnych gminach Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009 i 2013. W większości jednostek AJ liczba osób korzystających z tego typu pomocy zmniejszyła się nieznacznie (13 gmin), w 4 gminach zwiększyła się, w jednej (Podgórzyn) pozostała na niezmienionym poziomie.

Wskaźnik korzystania z pomocy społecznej, obliczany jako udział osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy społecznej w ludności ogółem, jest kolejnym miernikiem wskazującym tendencje występujące w zakresie problemów związanych z ubóstwem i wykluczeniem społecznym w Aglomeracji Jeleniogórskiej i województwie dolnośląskim.

Tabela 5: Wskaźnik osób korzystających z pomocy społecznejw poszczególnych gminach Aglomeracji Jeleniogórskiej oraz w województwie dolnośląskim w latach 2009 i 2013

1 - Zbiorowość poniżej kryterium dochodowego oznacza, że dochód na osobę w rodzinie/osobę samotnie gospodarującą nie był wyższy, niż ustalone w ustawie kryterium do uzyskania świadczenia pieniężnego. To kryterium w latach 2008 - 2011 i do 30 września 2012 r. wynosiło dla osoby w rodzinie 351 zł, a dla osoby samotnie gospodarującej 477 zł. Od 1 października 2012 r. to kryterium wynosi odpowiednio: 456 zł i 542 zł.

2 - Wyższe kryterium dochodowe obowiązuje w przypadku świadczeń realizowanych nieodpłatnie w ramach Programu Rządowego ""Pomoc Państwa w zakresie dożywiania"" oraz w ustalanych przez gminy zasadach odpłatności za usługi opiekuńcze

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

                W 2013 roku wskaźnik osób korzystających z pomocy społecznej dla Aglomeracji Jeleniogórskiej był wyższy niż średnia w województwie. 11 gmin w regionie AJ odnotowało spadek wartości wskaźnika osób korzystających z pomocy społecznej w 2013 r. w stosunku do 2009 r. – największy spadek wskaźnika odnotowano w gminie miejsko-wiejskiej Mirsk. Gminą, która charakteryzuje się największym wskaźnikiem osób korzystających z pomocy społecznej w 2013 r. jest Wojcieszów (15,5%), najmniejszy wskaźnik zanotowano w gminie miejskiej Karpacz (5,3%) – wielkość ta jest niższa od wskaźnika występującego w województwie oraz miasta na prawach powiatu – Jeleniej Góry.

Powyższe analizy wskazują, że zjawisko bezrobocia oraz ubóstwa jest jednym z ważniejszych problemów społecznych AJ wymagających interwencji w formie zintegrowanej.

Kolejnym czynnikiem warunkującym konieczność wsparcia w obszarze pomocy społecznej jest geriatryzacja społeczeństwa. Wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (por. Tabela nr 6) w stosunku do ujemnego przyrostu naturalnego ludności w wieku przedprodukcyjnym (który w roku 2014 dla Aglomeracji Jeleniogórskiej wynosił -2 830) świadczy o postępującym starzeniu się społeczeństwa.

Tabela 6. Zmiany liczby ludności w wieku poprodukcyjnym w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2009, 2013 i 2014

Źródło: opracowanie na podstawie BDL.

Na podstawie powyższej analizy zdiagnozowano:

• Słabości:Duża liczba osób bezrobotnych- wysoki poziombezrobocia (wyższy od akceptowalnego przez społeczeństwo), spadek aktywności zawodowej osób bezrobotnych w długim okresie,wysoki wskaźnik bezrobocia wśród osób w wieku 50+, wysoki wskaźnik mieszkańców AJ żyjących w sferze ubóstwa i konieczności korzystania z pomocy opieki społecznej, wysoki wskaźnik osób korzystających z pomocy społecznej, marginalizacja społeczna na obszarach wiejskich i poprzemysłowych,
• Problemy: Zmniejszenie aktywności zawodowej, trudności z powrotem na rynek pracy, dziedziczenie biedy i wykluczenia, starzenie się społeczeństwa.
• Rozwiązania: Typy projektów na rzecz integracji społecznozawodowej z elementami usług specjalistycznego poradnictwa (prawnego, rodzinnego, psychologicznego) dla osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, ich rodzin oraz osób z ich otoczenia w celu poprawy ich sytuacji społeczno-zawodowej; wsparcie dla tworzenia i/lub działalności podmiotów integracji społecznej tj. centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej, warsztatów terapii zajęciowej.

Analiza w zakresie upowszechniania opieki nad dziećmi do lat 3

OŚ PRIORYTETOWA 8: RYNEK PRACY Priorytet inwestycyjny 8.3 Godzenie życia zawodowego i prywatnego

                Na potrzeby analiz dla działań przewidzianych w osi priorytetowej nr 8 objętych mechanizmem Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych wykorzystano dane w zakresie upowszechniania opieki nad dziećmi do lat 3 na terenie Aglomeracji Jeleniogórskiej w powiązaniu z poziomem bezrobocia wśród głównych grup docelowych oraz prognozami demograficznymi.

Na terenie Aglomeracji Jeleniogórskiej w 2013 r. funkcjonowało 9 placówek opieki nad dziećmi do lat 3 (zgodnie Ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz.235) placówka opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 może mieć formę żłobka lub klubu dziecięcego) dysponującymi łącznie 290 miejscami, w których w ciągu roku przebywało 445 dzieci.

W relacji do roku 2012 powyższe dane ilustrują Tabela nr 1 i 2:

Tabela 1: Liczba placówek opieki nad dziećmi do lat 3 w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2012 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL.

Tabela 2: Liczba miejsc w placówkach opieki nad dziećmi do lat 3 w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2012 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL

Placówki te rozmieszczone są na obszarze 4 gmin miejskich (Kowary, Piechowice, Szklarska Poręba, Złotoryja) 1 gminy miejsko-wiejskiej (Gryfów Śląski) oraz miasta na prawach powiatu - Jelenia Góra.Tymczasem liczba dzieci w AJ w wieku 0-3 lat wynosiła w 2013 r. 5 029. Wynika z tego, że jedynie 8,85 % z nich zostało objętych opieką w placówkach opieki nad dziećmi do lat 3. Zaledwie 5,41% dzieci zamieszkujących teren Aglomeracji Jeleniogórskiej w wieku 0-3 lat zostało objętych opieką żłobkową. W skali województwa dolnośląskiego współczynnik ten wyniósł w 2013 r. 8,10%.

Tabela 3: Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach w Aglomeracji Jeleniogórskiej w latach 2012 i 2013

Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL

Dysproporcje między liczbą dzieci do lat 3 przebywających w ciągu roku w placówkach opieki łącznie z oddziałami i klubami dziecięcymi w stosunku do wszystkich dzieci do lat 3 ilustruje poniższy wykres:

W 2014 roku w trzech gminach AJ (Kowary, Gryfów Śląski, Złotoryja) zanotowano spadek liczby dzieci w placówkach opieki w stosunku do roku 2013. Spowodowane to mogło być ogólnym spadkiem liczby dzieci do lat 3 w tych gminach. W trzech gminach omawiany wskaźnik zwiększył się: w Szklarskiej Porębie z 37 do 62, w Wojcieszowie z 0 do 7, w Jeleniej Górze z 214 do 254, mimo iż jedynie w Jeleniej Górze liczba dzieci do lat 3 wzrosła.

Odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach zlokalizowanych na obszarze Aglomeracji Jeleniogórskiej przedstawiono w diagramie:

W tabeli poniżej znajdują się szczegółowe dane liczbowe dla poszczególnych gmin AJ.

Przedstawione zbiory danych świadczą o niedostatecznej ilości miejsc w placówkach opieki nad dziećmi do lat 3 w stosunku do liczby dzieci, które mogłyby z nich korzystać, zwłaszcza w gminach miejsko-wiejskich (gdzie zanotowano tylko jedną tego typu placówkę)   i w gminach wiejskich (gdzie nie zanotowano żadnej placówki oferującej usługi w tym zakresie).

Brak wystarczającej liczby miejsc w placówkach opieki jest jednym z powodów niepodejmowania zatrudnienia przez kobiety. Na zmniejszoną aktywność zawodową kobiet wychowujących dzieci, utrudniającą powrót na rynek pracy mogą wskazywać dane na temat poziomu bezrobocia wśród osób pozostających bez pracy ponad 24 miesiące. W powiecie jeleniogórskim rejestrowano wyższy poziom bezrobocia długotrwałego wśród kobiet niż wśród mężczyzn: w roku 2009- 165 kobiet i 125 mężczyzn, w roku 2013 – 425 kobiet i 388 mężczyzn. Wyższy poziom bezrobocia wśród kobiet niż mężczyzn na terenie Aglomeracji Jeleniogórskiej potwierdzają wskaźniki bezrobocia w poszczególnych gminach AJ w roku 2013:

Jedynie w Mirsku i Szklarskiej Porębie odsetek bezrobotnych mężczyzn jest wyższy niż kobiet.

Przyczyny niepodejmowania zatrudnienia przez kobiety mogą być także związane z ogólną sytuacją na rynku pracy, ale istotnym czynnikiem pozostaje brak wystarczającej liczby miejsc w placówkach opieki nad dziećmi do lat 3 lub wysoki udział w budżecie domowym kosztów korzystania z placówek tego typu. Aktywizacja zawodową osób opiekujących się dziećmi w wieku do lat 3 poprzez tworzenie i rozwijanie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 przeciwdziała negatywnym skutkom bezrobocia i wykluczenia społecznego.

Przeprowadzona analiza wskazuje jednocześnie, że obszarem wsparcia w ramach priorytetów ZIT AJ: Infrastruktura społeczności AJ i Aktywna społeczność AJ (dla Osi priorytetowej 8: Rynek pracy PI 8.3 Godzenie życia zawodowego i prywatnego)powinny być objęte w pierwszej kolejności gminy miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie. Jednocześnie trzeba zaakcentować fakt, iż Jelenia Góra jako najważniejsze centrum generujące miejsca pracy również wymaga interwencji w zakresie upowszechnienia opieki nad dziećmi do lat trzech, aby wspomóc osoby dojeżdżające do pracy i pozostawiające dzieci do lat 3 w placówkach opieki na terenie Jeleniej Góry.

Istotnym czynnikiem wpływającym na zasadność podejmowania działań w tym obszarze jest ich komplementarność z działaniami wspierającymi rodzinę w celu przeciwdziałania   niekorzystnym prognozom demograficznym. Jak wynika z danych statystycznych liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym systematycznie się zmniejsza (przyrost absolutny w latach 2009-2013 wynosi – 2323 dla Aglomeracji Jeleniogórskiej). Prognoza na rok 2020 zakłada dalsze tendencje spadkowe, co ilustruje tabela poniżej:

Aby temu zapobiec istotne jest stworzenie warunków dla rozwoju zawodowego rodziców i możliwości godzenia życia prywatnego z aspiracjami zawodowymi.

Na podstawie powyższej analizy zdiagnozowano:

• Słabości: Trudna sytuacja osób zajmujących się dziećmi w wieku do lat 3 zamieszkujących Aglomerację Jeleniogórską na rynku pracy.
• Obszary problemowe: Zmniejszona aktywność zawodowa kobiet wychowujących dzieci, utrudniająca powrót na rynek pracy.
• Rozwiązania: Typy projektów wspierające aktywizację zawodową osób opiekujących się dziećmi w wieku do lat 3 poprzez tworzenie i rozwijanie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz pokrywanie kosztów opieki (w ramach priorytetu ZIT AJ: Aktywna społeczność AJ - dla Osi  priorytetowej 8: Rynek pracy PI 8.3 Godzenie życia zawodowego i prywatnego)